Het kind in jou

Anne komt thuis na een moeilijke dag op haar werk en terwijl ze net haar verhaal aan haar geliefde wil vertellen, trekt hij zijn jas aan om voetbal te gaan kijken met zijn vrienden. Ze gooit met de deur en schreeuwt hem na dat hij dan maar beter helemaal weg kan blijven. Masja wordt gebeld door haar vriendin om af te zeggen voor hun filmavondje. Masja weet zeker dat ze niet belangrijk is voor haar vriendin, ze had vast iets beters te doen. Verdrietig gaat ze vroeg naar bed.

Kindertijd

Als je buiten proportioneel boos of verdrietig reageert op iets kleins dan is de kans groot dat die emotie is terug te voeren naar je kindertijd. Terwijl Anne schreeuwde tegen haar vriend dat hij dan maar beter weg kon blijven, wilde ze niets liever dan dat hij even naar haar luisterde en haar vasthield. Ze had behoefte aan aandacht en steun, iets wat ze als kind bij haar ouders erg gemist had. Masja voelde zich afgewezen door het telefoontje van haar vriendin. Doordat ze als kind erg vaak gepest was had ze altijd het gevoel dat ze er nooit echt bij hoorde. Dit maakte haar eenzaam.

Angst voor afwijzing

Om negatieve emoties uit onze jeugd niet nogmaals te ervaren, leren we onszelf leefregels aan. Deze - vaak onbewuste - leefregels kunnen ons helpen maar ze kunnen ons ook behoorlijk in de weg zitten. Als je uit angst voor afwijzing jezelf terugtrekt, kan dat op de korte termijn een goed gevoel opleveren: als je met niemand afspreekt, kan niemand je afbellen en word je dus ook niet teleurgesteld. Maar op de lange termijn zal vermijdend gedrag er voor zorgen dat je geen vrienden maakt en je dus nooit ergens bij zult horen. Iemand boos wegjagen als er niet naar je geluisterd wordt, geeft je op dat moment zelf misschien even een sterk gevoel, maar zorgt er zeker niet voor dat er aan je behoefte wordt voldaan: liefdevol vastgehouden worden terwijl jij je verhaal vertelt.

Anderen eerst

Mijn cliënte Joyce voelde zich vaak opgejaagd en ongelukkig. Van haar ouders had ze heel strakke normen en waarden meegekregen en door haar christelijke opvoeding was ze ook in moreel opzicht erg streng voor zichzelf. Er waren zoveel eisen waaraan ze moest voldoen, haar leven werd één grote to-do-list. Een lijst waarin anderen altijd eerst aan de beurt kwamen en zij en haar behoeften ergens onderaan de lijst bungelden.

Stil staan bij je leefregels

Iedereen van ons heeft zo zijn of haar eigen unieke leefregels. Voor de perfectionisten moet alles altijd perfect, voor de verzorgers komen anderen altijd op de eerste plek en de loner vindt dat hij altijd alles alleen moet doen zonder hulp te vragen. Soms is het goed om even stil te staan bij je leefregels. Ze hadden waarschijnlijk ooit een functie; als je alles goed deed of altijd voor een ander klaar stond werd je misschien wél gezien. Als je niemand om hulp vroeg konden mensen je ook niet teleurstellen.

Eigen behoefte

Heb je deze leefregels nu nog steeds nodig? Misschien heb je nu wel een partner of een gezin bij wie je je veilig en gewaardeerd voelt of heb je genoeg mensen om je heen die voor je klaar staan. Wie denkt dat hij alles alleen of perfect moet doen gaat vaak voorbij aan signalen als hoofdpijn, vermoeidheid en een kort lontje. Wie geleerd heeft om zichzelf weg te cijferen vindt het lastig om zijn eigen behoeften te benoemen en gaat vaak over zijn grenzen heen. Daardoor blijven oude angsten en verdriet bestaan.

Verandering

Als je huidige leefregels je belemmeren wordt het hoog tijd om met deze regels te breken en op zoek te gaan naar nieuwe regels. Bijvoorbeeld: 'Ik ben oké. Ik mag genieten. Ik mag er zijn'. Wees je ervan bewust dat verandering langzaam gaat, oude gewoonten zet je niet zomaar overboord. Het duurt een tijdje voordat je nieuwe leefregels en het nieuwe daar bij passende gedrag een routine zijn geworden. Maar het is de moeite waard. Je zult merken dat je je vrijer gaat voelen, beter kunt ontspannen en meer zelfvertrouwen krijgt.